آشنایی با مفهوم پارکینگ های مکانیزه
پارکینگ های مکانیزه، سیستم‌های نوین پارک خودرو هستند که با استفاده از فناوری‌های پیشرفته، فضای پارک را بهینه می‌کنند و مشکلات کمبود جای پارک را در مناطق پرتراکم شهری کاهش می‌دهند. این سیستم‌ها با بهره‌گیری از تجهیزات مکانیکی و الکترونیکی، فرآیند پارک و خروج خودروها را به صورت خودکار یا نیمه خودکار انجام می‌دهند.
انواع پارکینگ های مکانیزه
پارکینگ پازلی:
در این نوع پارکینگ، خودروها به صورت عمودی و افقی جابه‌جا می‌شوند و از فضای عمودی به طور کامل استفاده می‌شود.
این سیستم برای مکان‌هایی با فضای محدود مناسب است.
پارکینگ روتاری (چرخ و فلکی):
خودروها روی پلتفرم‌های دایره‌ای قرار می‌گیرند و با چرخش این پلتفرم‌ها به جای پارک اختصاصی منتقل می‌شوند.
این نوع پارکینگ برای فضاهای کوچک و با ظرفیت بالا مناسب است.
پارکینگ برجی (تاور پارکینگ):
در این سیستم، خودروها توسط آسانسورهای خودروبر به طبقات مختلف منتقل می‌شوند.
این نوع پارکینگ برای ساختمان‌های بلند و فضاهای بسیار محدود مناسب است.
پارکینگ گراند:
این مدل از انواع پارکینگ طبقاتی کاملا رباتیک و هوشمند است و معمولا از پارکینگ گراند برای طبقات زیرین پارکینگ ها استفاده می شود.
مزایای پارکینگ های مکانیزه
- بهینه‌سازی فضای پارک
این سیستم‌ها با استفاده از فضای عمودی و افقی، ظرفیت پارک را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهند.
- افزایش ایمنی
پارکینگ‌های مکانیزه مجهز به سیستم‌های امنیتی پیشرفته مانند دوربین‌های نظارتی و سنسورهای حرکتی هستند که از خودروها در برابر سرقت و آسیب محافظت می‌کنند.
- کاهش زمان پارک و خروج
با استفاده از سیستم‌های خودکار، زمان لازم برای پیدا کردن جای پارک و پارک کردن خودرو به طور چشمگیری کاهش می‌یابد.
- کاهش آلودگی هوا
با کاهش زمان جستجوی جای پارک، مصرف سوخت و آلایندگی خودروها کاهش می‌یابد
- کاهش ترافیک
با افزایش ظرفیت پارکینگ‌ها و کاهش زمان پارک، ترافیک در مناطق پرتراکم شهری کاهش می‌یابد.
معایب پارکینگ های مکانیزه
هزینه اولیه بالا:
ساخت و نصب پارکینگ‌های مکانیزه نسبت به پارکینگ‌های سنتی گران‌تر است.
نیاز به نگهداری و تعمیرات:
این سیستم‌ها نیاز به نگهداری و تعمیرات دوره‌ای دارند.
محدودیت در ابعاد خودرو:
برخی از پارکینگ‌های مکانیزه ممکن است برای خودروهای بزرگ یا خاص مناسب نباشند.
وابستگی به برق:
عملکرد این سیستم‌ها وابسته به برق و فناوری است. در صورت قطعی برق یا مشکلات فنی، دسترسی به خودروها می‌تواند به تعویق بیفتد.
پارکینگ‌های مکانیزه به عنوان یک راه حل کارآمد برای مشکلات کمبود جای پارک در شهرهای پرتراکم، در حال گسترش هستند. با پیشرفت فناوری و کاهش هزینه‌ها، انتظار می‌رود که استفاده از این سیستم‌ها در آینده افزایش یابد.
ضوابط ایمنی پارکینگ های مکانیزه
ایمنی پارکینگ‌های مکانیزه به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله طراحی و ساخت سیستم، نصب و نگهداری صحیح، و آموزش کاربران. در اینجا به برخی از نکات کلیدی ضوابط ایمنی پارکینگ های مکانیزه اشاره می‌کنیم:
1. طراحی و ساخت سیستم:
استانداردهای ساخت پارکینگ مکانیزه : سیستم‌های پارکینگ مکانیزه باید مطابق با استانداردهای ملی و بین‌المللی ایمنی طراحی و ساخته شوند. استاندارد 20533 سازمان ملی استاندارد ایران، الزامات و توصیه‌هایی را در این زمینه ارائه می‌دهد.
کیفیت قطعات: استفاده از قطعات با کیفیت و مقاوم در برابر سایش و خوردگی، از اهمیت بالایی برخوردار است.
سیستم‌های ایمنی: سیستم باید مجهز به حسگرها و سنسورهای مختلفی باشد که در صورت بروز هرگونه خطر، عملکرد سیستم را متوقف کنند. این حسگرها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- حسگرهای تشخیص حضور خودرو در محل تحویل و پارک
- حسگرهای تشخیص موانع در مسیر حرکت بالابرها و پلتفرم‌ها
- حسگرهای تشخیص اضافه بار
سیستم‌های اطفاء حریق: پارکینگ‌های مکانیزه باید مجهز به سیستم‌های اطفاء حریق خودکار و دستی باشند. استفاده از درب ضد حریق در پارکینگ‌ها برای جلوگیری از گسترش آتش در هنگام حریق نیز بسیار مهم است.
سیستم تهویه: تهویه مناسب برای جلوگیری از تجمع گازهای مضر در پارکینگ ضروری است.
2. نصب و نگهداری:
نصب صحیح: نصب سیستم باید توسط افراد متخصص و مطابق با دستورالعمل‌های سازنده انجام شود.
بازرسی دوره‌ای: سیستم باید به طور منظم توسط افراد متخصص بازرسی و سرویس شود.
نگهداری پیشگیرانه: نگهداری پیشگیرانه می‌تواند از بروز بسیاری از مشکلات و خطرات جلوگیری کند.
3. آموزش کاربران:
آموزش نحوه استفاده: کاربران باید قبل از استفاده از پارکینگ مکانیزه، آموزش‌های لازم را در مورد نحوه استفاده صحیح از سیستم دریافت کنند.
رعایت دستورالعمل‌ها: کاربران باید دستورالعمل‌های ایمنی را به دقت رعایت کنند.
توجه به هشدارها: کاربران باید به هشدارها و علائم ایمنی توجه کنند.
4. سایر نکات:
روشنایی مناسب: روشنایی مناسب در پارکینگ مکانیزه، دید کافی را برای کاربران فراهم می‌کند.
خروجی‌های اضطراری: پارکینگ باید مجهز به خروجی‌های اضطراری کافی و قابل دسترس باشد.
سیستم‌های اعلان و اطفاء حریق: این سیستم‌ها باید به طور منظم بررسی و آزمایش شوند.
مصالح ساختمانی مقاوم در برابر حریق: استفاده از مصالح مقاوم در برابر حریق در ساخت پارکینگ، می‌تواند از گسترش آتش جلوگیری کند.
با رعایت این نکات، می‌توان ایمنی پارکینگ‌های مکانیزه را به طور قابل توجهی افزایش داد.
ضوابط NFPA برای پارکینگ‌های مکانیزه
NFPA (انجمن ملی حفاظت از آتش‌سوزی) استانداردهای جامعی را برای ایمنی در برابر آتش‌سوزی در انواع ساختمان‌ها، از جمله پارکینگ‌های مکانیزه، ارائه می‌دهد. این استانداردها به منظور کاهش خطرات آتش‌سوزی، حفاظت از جان افراد و اموال، و اطمینان از عملکرد صحیح سیستم‌های ایمنی در شرایط اضطراری تدوین شده‌اند.
مهم‌ترین ضوابط NFPA برای پارکینگ‌های مکانیزه:
- NFPA 13:
- این استاندارد به طراحی و نصب سیستم‌های اسپرینکلر (آب‌پاش) می‌پردازد. نصب اسپرینکلرهای مناسب در پارکینگ‌های مکانیزه برای کنترل و اطفای حریق ضروری است.
- NFPA 72:
- این استاندارد به سیستم‌های اعلام حریق می‌پردازد. نصب سیستم‌های کشف و اعلام حریق خودکار در پارکینگ‌های مکانیزه برای تشخیص زودهنگام حریق و هشدار به افراد حاضر در ساختمان ضروری است.
- NFPA 101:
- این استاندارد به کد ایمنی حیات می‌پردازد و شامل الزامات مربوط به خروج اضطراری، مسیرهای فرار، و سیستم‌های روشنایی اضطراری است. طراحی مسیرهای خروج ایمن و نصب سیستم‌های روشنایی اضطراری در پارکینگ‌های مکانیزه برای تسهیل خروج افراد در شرایط اضطراری ضروری است.
- NFPA 88A:
- استاندارد NFPA 88A به طور خاص به ساختار و ایمنی پارکینگ ها می پردازد.
علاوه بر این استانداردها، موارد زیر نیز در ضوابط NFPA برای پارکینگ‌های مکانیزه مورد توجه قرار می‌گیرند:
- سیستم‌های تهویه:
- سیستم‌های تهویه مناسب برای تخلیه دود و گازهای سمی در صورت وقوع حریق ضروری هستند.
- سیستم‌های اطفای حریق دستی:
- نصب خاموش‌کننده‌های دستی در نقاط مناسب پارکینگ برای اطفای حریق‌های کوچک ضروری است.
- مواد ساختمانی مقاوم در برابر حریق:
- استفاده از مواد ساختمانی مقاوم در برابر حریق در ساخت پارکینگ‌های مکانیزه برای جلوگیری از گسترش آتش ضروری است.
- سیستم‌های برق اضطراری:
- نصب سیستم‌های برق اضطراری برای اطمینان از عملکرد صحیح سیستم‌های ایمنی در صورت قطع برق ضروری است.
نکات مهم:
- ضوابط NFPA به طور مداوم به‌روزرسانی می‌شوند، بنابراین لازم است از آخرین نسخه‌های این استانداردها استفاده شود.
- رعایت ضوابط NFPA در طراحی، ساخت، و بهره‌برداری از پارکینگ‌های مکانیزه، ایمنی را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
- در ایران نیز مقررات ملی ساختمان و ضوابط آتش نشانی شهرداری ها نیز الزامات خاصی را برای پارکینگ های مکانیزه تعیین کرده اند که بایستی در کنار رعایت استاندارد های بین المللی به آن ها نیز توجه کرد.
برای اطلاعات دقیق‌تر و به‌روز، به وب‌سایت NFPA مراجعه کنید.
ضوابط سازمان آتش نشانی ایران برای ساخت پارکینگ‌های مکانیزه
سازمان آتش‌نشانی ایران برای ساخت پارکینگ‌های مکانیزه، ضوابط و مقررات خاصی را تدوین کرده است که هدف از آن، افزایش ایمنی و کاهش خطرات آتش‌سوزی در این نوع پارکینگ‌ها است. این ضوابط شامل موارد زیر می‌شود:
۱. الزامات آتش نشانی برای طراحی و ساختار پارکینگ مکانیزه
- مسیر دسترسی خودروهای آتش‌نشانی:
- در طراحی پارکینگ باید مسیرهای دسترسی مناسب برای خودروهای آتش‌نشانی در نظر گرفته شود.
- مقاومت بالای کف پارکینگ برای تحمل وزن خودروهای آتش‌نشانی (حدود ۳۰ تن) الزامی است.
- مقاومت در برابر حریق:
- دیوارها و ستون‌های پارکینگ باید مقاومت لازم را در برابر حریق داشته باشند (حداقل یک تا دو ساعت).
- استفاده از مصالح مقاوم در برابر حریق در ساخت پارکینگ الزامی است.
- مسیرهای خروج اضطراری:
- مسیرهای خروج اضطراری باید به طور واضح مشخص شده و دسترسی آسان به آن‌ها فراهم باشد.
- عرض راهروهای نفررو باید حداقل ۹۲ سانتی‌متر باشد.
- درها و پلکان های خروج اضطراری باید مقاوم در برابر حریق باشند.
- تهویه:
- سیستم تهویه مناسب برای تخلیه دود و گازهای سمی در صورت وقوع حریق ضروری است.
- سیستم تهویه باید به برق اضطراری متصل باشد.
۲. الزامات سازمان آتش نشانی برای نصب سیستم‌های اعلام و اطفای حریق در پارکینگ های مکانیزه
- سیستم اعلام حریق خودکار:
- نصب سیستم‌های اعلام حریق خودکار با دتکتورهای مناسب در نقاط مختلف پارکینگ الزامی است.
- سیستم اطفای حریق خودکار (اسپرینکلر):
- نصب سیستم اسپرینکلر در پارکینگ‌های مکانیزه ضروری است.
- حداقل دو اسپرینکلر برای هر محل پارک خودرو در نظر گرفته شود.
- خاموش‌کننده‌های دستی:
- نصب خاموش‌کننده‌های دستی پودری با کد ۷۰B در نقاط مختلف پارکینگ، به‌ویژه در محل تحویل و خروج خودروها، الزامی است.
- سیستم اطفای حریق دستی با منبع ذخیره آب:
- پارکینگ های مکانیزه باید به سیستم اطفاء حریق دستی با منبع ذخیره آب با فشار مناسب باشد و تمامی ورودی و خروجی ها را پوشش می دهد.
- شیر هیدرانت:
- نصب شیر هیدرانت در ورودی پارکینگ برای استفاده نیروهای آتش‌نشانی الزامی است.
- جعبه آتش‌نشانی:
- نصب جعبه آتش‌نشانی در طبقات مختلف پارکینگ الزامی است.
۳. سایر الزامات:
- سیستم برق اضطراری:
- نصب سیستم برق اضطراری برای تامین برق سیستم‌های ایمنی در صورت قطع برق الزامی است.
- درب‌های ضد حریق:
- استفاده از درب‌های ضد حریق در ورودی‌ها و خروجی‌های پارکینگ الزامی است.
- سیستم‌های ایمنی دو لایه:
- سیستم‌های ایمنی پارکینگ‌های مکانیزه باید از دو لایه حفاظتی برخوردار باشند تا در صورت خرابی یک لایه، لایه دیگر فعال شود.
- نورپردازی اضطراری:
- نصب سیستم نورپردازی اضطراری برای روشنایی مسیرهای خروج در هنگام قطع برق الزامی است.
نکات مهم:
- ضوابط سازمان آتش‌نشانی ممکن است بسته به نوع پارکینگ مکانیزه و محل احداث آن، متفاوت باشد.
- رعایت این ضوابط برای اخذ مجوزهای لازم از سازمان آتش‌نشانی ضروری است.
- همواره آخرین نسخه از ضوابط سازمان آتش نشانی را از مراجع مربوطه دریافت کنید.
*********************************************************************************
