اطلاع‌رسانی سیستم‌های اعلام حریق به مجموعه‌ای از اقدامات و تجهیزات گفته می‌شود که در هنگام وقوع حریق، افراد حاضر در محل را از خطر آگاه کرده و آن‌ها را به انجام اقدامات لازم برای اطفاء حریق و تخلیه محل هدایت می‌کند. هدف اصلی اطلاع‌رسانی، به حداقل رساندن خسارات جانی و مالی ناشی از حریق است.

روش‌های اطلاع‌رسانی در سیستم‌های اعلام حریق:

 
• آژیرهای صوتی:
   
  • آژیرها با تولید صداهای بلند و متمایز، افراد را از وقوع حریق آگاه می‌کنند.

   

  • آژیرها باید در مکان‌های مناسب و با صدای کافی نصب شوند تا در تمام نقاط ساختمان شنیده شوند.

 

• چراغ‌های چشمک‌زن (فلاشر):
   
  • چراغ‌های چشمک‌زن با تولید نورهای شدید و متناوب، افراد کم‌شنوا یا ناشنوا را از وقوع حریق آگاه می‌کنند.

   

  • این چراغ‌ها معمولاً در کنار آژیرهای صوتی نصب می‌شوند.

 

• پیام‌های صوتی از پیش ضبط شده:
   
  • در برخی سیستم‌های اعلام حریق، پیام‌های صوتی از پیش ضبط شده برای هدایت افراد به سمت مسیرهای خروج اضطراری پخش می‌شود.

   

  • این پیام‌ها می‌توانند شامل دستورالعمل‌های مربوط به تخلیه محل و اقدامات ایمنی باشند.

 

• نمایشگرهای دیجیتال:
   
  • در ساختمان‌های بزرگ و پیچیده، از نمایشگرهای دیجیتال برای نمایش اطلاعات مربوط به محل حریق و مسیرهای خروج اضطراری استفاده می‌شود.

   

  • این نمایشگرها می‌توانند اطلاعات را به صورت متن یا نقشه نمایش دهند.

 

• سیستم‌های اعلام حریق هوشمند:
   
  • در سیستم‌های اعلام حریق آدرس پذیر، امکان ارسال پیام‌های هشدار به تلفن‌های همراه یا دستگاه‌های پیجر وجود دارد.

   

  • این سیستم‌ها می‌توانند اطلاعات دقیق‌تری را در مورد محل حریق و وضعیت سیستم اعلام حریق ارائه دهند.

 

• ارتباط با آتش‌نشانی:
   
  • بسیاری از سیستم‌های اعلام حریق، امکان ارتباط مستقیم با آتش‌نشانی را دارند.

   

  • در صورت وقوع حریق، سیستم به طور خودکار با آتش‌نشانی تماس گرفته و اطلاعات مربوط به محل حریق را ارسال می‌کند.

نکات مهم در طراحی و اجرای سیستم‌های اطلاع‌رسانی:

 
• سیستم اطلاع‌رسانی باید به گونه‌ای طراحی شود که در تمام نقاط ساختمان قابل شنیدن و دیدن باشد. استاندارد هایی مانند NFPA 72 در این مورد وجود دارند که باید رعایت شوند.

 

• تجهیزات اطلاع‌رسانی باید در مکان‌های مناسب و با رعایت استانداردهای مربوطه نصب شوند.

 

• سیستم اطلاع‌رسانی باید به طور دوره‌ای آزمایش و نگهداری شود تا از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل شود.

 

• افراد حاضر در ساختمان باید با نحوه عملکرد سیستم اطلاع‌رسانی و مسیرهای خروج اضطراری آشنا باشند.

با رعایت این نکات، می‌توان از سیستم‌های اعلام حریق به عنوان یک ابزار مؤثر برای اطلاع‌رسانی و حفاظت از جان و مال افراد در برابر حریق استفاده کرد.

سیستم‌های اعلام حریق متعارف و آدرس‌پذیر دو نوع رایج از سیستم‌های اعلام حریق هستند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در ادامه به بررسی تفاوت‌های اصلی این دو سیستم می‌پردازیم:

1. نحوه شناسایی محل حریق:

 
• سیستم متعارف:
   
  • در این سیستم، ساختمان به چندین زون تقسیم می‌شود و هر زون توسط یک یا چند دتکتور پوشش داده می‌شود.

   

  • هنگامی که یک دتکتور فعال می‌شود، پنل مرکزی فقط زون مربوطه را شناسایی می‌کند، نه محل دقیق دتکتور فعال شده.

   

  • به عنوان مثال، اگر در یک ساختمان دو طبقه، طبقه اول به عنوان زون 1 و طبقه دوم به عنوان زون 2 تعریف شده باشد، در صورت وقوع حریق در طبقه اول، پنل فقط زون 1 را نشان می‌دهد و مشخص نمی‌کند که کدام دتکتور در طبقه اول فعال شده است.

 

• سیستم آدرس‌پذیر:
   
  • در این سیستم، هر دتکتور دارای یک آدرس منحصر به فرد است.

   

  • هنگامی که یک دتکتور فعال می‌شود، پنل مرکزی دقیقاً محل دتکتور فعال شده را شناسایی می‌کند.

   

  • این امر به تیم‌های آتش‌نشانی کمک می‌کند تا به سرعت به محل دقیق حریق دسترسی پیدا کنند.

2. سیم‌کشی:

 
• سیستم متعارف:
   
  • در این سیستم، هر زون به طور جداگانه به پنل مرکزی سیم‌کشی می‌شود.

   

  • این امر منجر به سیم‌کشی گسترده‌تر و پیچیده‌تر می‌شود.

 

• سیستم آدرس‌پذیر:
   
  • در سیستم آدرس پذیر سیم کشی به صورت حلقوی انجام می شود.

   

  • این امر منجر به سیم‌کشی ساده‌تر و کمتر می‌شود.

3. دقت و قابلیت اطمینان:

 
• سیستم متعارف:
   
  • به دلیل عدم شناسایی دقیق محل حریق، دقت و قابلیت اطمینان کمتری نسبت به سیستم آدرس‌پذیر دارد.

   

  • همچنین احتمال آلارم های کاذب در این سیستم ها بیشتر است.

 

• سیستم آدرس‌پذیر:
   
  • به دلیل شناسایی دقیق محل حریق، دقت و قابلیت اطمینان بیشتری دارد.

   

  • همچنین امکان عیب یابی سریعتر و دقیقتر در این سیستم ها وجود دارد.

4. هزینه:

 
• سیستم متعارف:
   
  • معمولاً هزینه اولیه کمتری نسبت به سیستم آدرس‌پذیر دارد.

   

  • اما به علت سیم کشی بیشتر هزینه نصب بالاتری دارد.

 

• سیستم آدرس‌پذیر:
   
  • معمولاً هزینه اولیه بیشتری نسبت به سیستم متعارف دارد.

   

  • اما به علت سیم کشی کمتر هزینه نصب پایینتری دارد.

5. کاربرد:

 
• سیستم متعارف:
   
  • برای ساختمان‌های کوچک و متوسط مناسب است.

 

• سیستم آدرس‌پذیر:
   
  • برای ساختمان‌های بزرگ و پیچیده، مانند ساختمان‌های تجاری، بیمارستان‌ها و کارخانه‌ها مناسب است.

به طور خلاصه:

 
• سیستم اعلام حریق متعارف ساده‌تر و ارزان‌تر است، اما دقت کمتری دارد.

 

• سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر پیچیده‌تر و گران‌تر است، اما دقت و قابلیت اطمینان بیشتری دارد.

انتخاب بین این دو سیستم به نیازها و بودجه شما بستگی دارد.

تجهیزات سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر به صورت اجزای اصلی زیر تقسیم می‌شوند

1) دتکتور اعلام حریق

تکتور اعلام حریق (Fire alarm detector) وسیله‌ای است که برای تشخیص دود، حرارت، گاز یا سایر علائم آتش‌سوزی در محیط طراحی شده است. این دستگاه‌ها نقش حیاتی در سیستم‌های اعلام حریق ایفا می‌کنند و با تشخیص سریع آتش‌سوزی، به افراد حاضر در محل هشدار می‌دهند تا اقدامات لازم برای اطفاء حریق و تخلیه محل را انجام دهند.

انواع دتکتورهای اعلام حریق:

 
• دتکتور دودی (Smoke Detector):
   
  • این نوع دتکتورها دود ناشی از آتش‌سوزی را تشخیص می‌دهند و به دو نوع نوری و یونیزه تقسیم می‌شوند.

   

  • دتکتورهای دودی نوری با استفاده از اصل پراکندگی نور، دود را تشخیص می‌دهند.

   

  • دتکتور دود یونیزه با استفاده از ذرات آلفا، صفحه باردار و ذرات دود منبع رادیو اکتیو تشکیل می دهد و با ورود دود به محفظه و کاهش جریان فعال می شود. این نوع دتکتورها به دلیل مشکلات زیست محیطی و ایمنی، استفاده از آن‌ها محدود شده است.

 

• دتکتور حرارتی (Heat Detector):
   
  • این دتکتورها افزایش دما یا تغییرات دمایی غیرعادی را تشخیص می‌دهند.

   

  • دتکتور حرارتی در دو نوع دما ثابت و افزایشی وجود دارد.

 

• دتکتور گازی (Gas Detector):
   
  • این دتکتورها گازهای قابل اشتعال یا سمی مانند مونوکسید کربن را تشخیص می‌دهند.

 

• دتکتور شعله‌ای (Flame Detector):
   
  • این دتکتورها امواج الکترومغناطیسی نور آتش را تشخیص می‌دهند.

 

• دتکتور ترکیبی:
   
  • این دتکتورها دارای حسگرهای مختلفی برای تشخیص دود، حرارت و گازهای خاص هستند و بر اساس نیاز، می‌توانند از ترکیبی از این حسگرها استفاده کنند.

کاربردهای دتکتورهای اعلام حریق:

 
• ساختمان‌های مسکونی، تجاری و صنعتی

 

• مراکز آموزشی و درمانی

 

• انبارها و کارخانجات

 

• مکان‌های عمومی مانند فرودگاه‌ها و ایستگاه‌های قطار

 

• وسایل نقلیه

نکات مهم در انتخاب و نصب دتکتور اعلام حریق:

 
• انتخاب نوع مناسب دتکتور بر اساس نوع محیط و خطرات احتمالی

 

• نصب دتکتورها در مکان‌های مناسب و طبق دستورالعمل‌های سازنده

 

• بررسی و نگهداری دوره‌ای دتکتورها برای اطمینان از عملکرد صحیح آنها

 

• استفاده از دتکتور های دارای استاندارد های لازم