سیستمهای کشف و اعلام حریق، نقش بسیار مهمی در حفظ ایمنی ساختمان‌ها و ساکنین آن‌ها در برابر آتش‌سوزی دارند. ضوابط و استانداردهای متعددی برای طراحی، نصب و نگهداری این سیستم‌ها وجود دارد که هدف از آن‌ها، اطمینان از عملکرد صحیح و به موقع سیستم در هنگام بروز حریق است.
مهم‌ترین ضوابط ملاک عمل در ایران:
- مقررات ملی ساختمان:
- این مقررات، حداقل الزامات ایمنی در ساختمان‌ها را تعیین می‌کند و شامل بخش‌های مربوط به سیستمهای اعلام حریق نیز می‌شود.
- ضوابط سازمان آتش‌نشانی:
- سازمان آتش‌نشانی هر شهر، ضوابط اختصاصی خود را برای سیستمهای اعلام حریق دارد که باید در طراحی و اجرای این سیستم‌ها رعایت شوند.
- استانداردهای ملی ایران:
- استانداردهای ملی ایران در زمینه سیستمهای اعلام حریق، مشخصات فنی تجهیزات و روش‌های آزمون آن‌ها را تعیین می‌کنند.
نکات کلیدی در ضوابط سیستمهای اعلام حریق:
- نوع کاربری ساختمان:
- نوع کاربری ساختمان، میزان خطر حریق و الزامات سیستم اعلام حریق را تعیین می‌کند.
- طراحی سیستم:
- طراحی سیستم باید توسط افراد متخصص و با رعایت استانداردهای مربوطه انجام شود.
- انتخاب تجهیزات:
- تجهیزات مورد استفاده باید دارای گواهی استاندارد و مورد تایید سازمان آتش‌نشانی باشند.
- نصب و اجرا:
- نصب و اجرای سیستم باید توسط افراد ماهر و با رعایت دستورالعمل‌های سازنده انجام شود.
- نگهداری و بازرسی:
- سیستم باید به طور دوره‌ای توسط افراد متخصص بازرسی و نگهداری شود.
مهم‌ترین اجزای سیستم اعلام حریق و ضوابط مربوط به آن‌ها:
- دتکتورها:
- دتکتورها باید در مکان‌های مناسب و با توجه به نوع خطر حریق نصب شوند.
- فاصله بین دتکتورها و ارتفاع نصب آن‌ها باید مطابق با استانداردهای مربوطه باشد.
- شستی‌های اعلام حریق:
- شستی‌ها باید در مکان‌های قابل دسترس و در ارتفاع مناسب نصب شوند.
- تابلو کنترل مرکزی:
- تابلو کنترل باید در مکانی امن و قابل دسترس نصب شود.
- تابلو باید دارای باتری پشتیبان برای مواقع قطع برق باشد.
- آژیرها و فلاشرها:
- آژیرها و فلاشرها باید در مکان‌های مناسب و با صدای کافی نصب شوند.
- ارتفاع نصب ادوات دیداری و شنیداری حداقل ۲.۱ متر بالاتر از کف تمام شده است.
- کابل‌کشی:
- کابل‌کشی باید با رعایت استانداردهای مربوطه و با استفاده از کابل‌های مقاوم در برابر حریق انجام شود.
نکات تکمیلی:
- رعایت دقیق ضوابط و استانداردها، عملکرد صحیح و به موقع سیستم اعلام حریق را تضمین می‌کند.
- برای اطلاعات دقیق‌تر و به‌روز، به سازمان آتش‌نشانی شهر خود و یا سایت سازمان آتش نشانی شهر تهران مراجعه کنید.
- همچنین برای مطالعه بیشتر میتوانید به سایت های شرکت های فعال در حوزه ایمنی آتش نشانی مراجعه نمایید.
الزامات عمومی طراحی سیستمهای کشف و اعلام حریق:
ضوابط ملاک عمل سیستمهای کشف و اعلام حریق، مجموعه‌ای از الزامات و استانداردهای طراحی، نصب و بهره‌برداری از این سیستم‌ها را شامل می‌شود که هدف از آن، تشخیص زودهنگام حریق و هشدار به افراد حاضر در ساختمان برای تخلیه ایمن است.
- نوع سیستم:
- سیستمهای کشف و اعلام حریق به دو نوع اصلی متعارف و آدرس‌پذیر تقسیم می‌شوند. نوع سیستم باید با توجه به نوع و کاربری ساختمان، مساحت و ارتفاع آن انتخاب شود.
- مناطق تحت پوشش:
- تمام مناطق ساختمان باید تحت پوشش سیستم کشف و اعلام حریق قرار گیرند.
- مناطق با خطر حریق بالا مانند آشپزخانه‌ها، موتورخانه‌ها و انبارهای مواد قابل اشتعال باید به طور ویژه مورد توجه قرار گیرند.
- انتخاب تجهیزات:
- تجهیزات مورد استفاده در سیستم کشف و اعلام حریق باید دارای استانداردهای معتبر و تاییدیه سازمان آتش‌نشانی باشند.
- نوع و تعداد دتکتورها (دود، حرارت، گاز) باید با توجه به نوع و کاربری فضا انتخاب شود.
- طراحی مدارات:
- مدارات سیستم کشف و اعلام حریق باید به گونه‌ای طراحی شوند که در صورت بروز حریق، عملکرد سیستم مختل نشود.
- استفاده از کابل‌های مقاوم در برابر حریق برای سیم‌کشی سیستم الزامی است.
- تغذیه برق:
- سیستم کشف و اعلام حریق باید به برق اصلی و برق اضطراری متصل باشد.
- برق اضطراری باید بتواند سیستم را برای مدت زمان مشخصی در صورت قطع برق اصلی تغذیه کند.
- آژیرها و فلاشرها:
- آژیرها و فلاشرها باید در نقاط مناسبی از ساختمان نصب شوند تا هشدار حریق به طور واضح به افراد حاضر در ساختمان منتقل شود.
- میزان صدای آژیرها باید به گونه‌ای باشد که در تمام نقاط ساختمان قابل شنیدن باشد.
- پنل مرکزی:
- پنل مرکزی سیستم کشف و اعلام حریق باید در مکانی قابل دسترس و تحت نظارت قرار گیرد.
- پنل مرکزی باید بتواند اطلاعات مربوط به وضعیت سیستم و محل وقوع حریق را نمایش دهد.
- شستی‌های اعلام حریق:
- شستی‌های اعلام حریق باید در نقاط مناسبی از ساختمان نصب شوند تا افراد بتوانند در صورت مشاهده حریق، سیستم را فعال کنند.
- رعایت استانداردها:
- طراحی و اجرای سیستم کشف و اعلام حریق باید مطابق با استانداردهای ملی و بین‌المللی مانند NFPA 72 انجام شود.
- مستندسازی:
- تهیه نقشه‌ها، مشخصات فنی تجهیزات و مستندات مربوط به طراحی و اجرای سیستم کشف و اعلام حریق الزامی است.
نکات مهم:
- رعایت دقیق ضوابط و استانداردهای مربوطه، ایمنی و کارایی سیستمهای کشف و اعلام حریق را تضمین می‌کند.
- طراحی و اجرای این سیستم‌ها باید توسط متخصصان مجرب و با تجربه انجام شود.
ضوابط ملاک عمل سیستمهای کشف و اعلام حریق : الزامات براساس استاندارد NFPA
استاندارد NFPA 72، “کد ملی اعلام و سیگنالینگ حریق”، یک استاندارد جامع است که الزامات طراحی، نصب، بازرسی، آزمایش و نگهداری سیستمهای اعلام حریق را مشخص می‌کند. این استاندارد به منظور اطمینان از عملکرد قابل اعتماد و موثر سیستمهای اعلام حریق برای حفاظت از جان و اموال در برابر آتش‌سوزی تدوین شده است.
الزامات کلیدی NFPA 72:
- طراحی سیستم:
- استاندارد NFPA 72 الزامات دقیقی را برای طراحی سیستمهای اعلام حریق، از جمله انتخاب و جانمایی دستگاه‌های تشخیص حریق، دستگاه‌های اعلام هشدار و تجهیزات کنترل، ارائه می‌دهد.
- این استاندارد بر اهمیت در نظر گرفتن نوع کاربری ساختمان، خطرات حریق موجود و نیازهای خاص ساکنین در طراحی سیستم تاکید دارد.
- دستگاه‌های تشخیص حریق:
- NFPA 72 انواع مختلف دستگاه‌های تشخیص حریق، از جمله دتکتورهای دود، دتکتورهای حرارتی، دتکتورهای شعله و دتکتورهای گاز را پوشش می‌دهد.
- این استاندارد الزامات مربوط به فاصله گذاری، حساسیت و نصب این دستگاه‌ها را مشخص می‌کند.
- دستگاه‌های اعلام هشدار:
- استاندارد NFPA 72 الزامات مربوط به دستگاه‌های اعلام هشدار، از جمله آژیرها، چراغ‌های چشمک زن و سیستمهای اعلام صوتی را مشخص می‌کند.
- این استاندارد بر اهمیت ارائه هشدارهای واضح و قابل فهم به ساکنین در هنگام وقوع حریق تاکید دارد.
- تجهیزات کنترل:
- NFPA 72 الزامات مربوط به تجهیزات کنترل سیستم اعلام حریق، از جمله پنل‌های کنترل اعلام حریق، منابع تغذیه و سیستمهای ارتباطی را مشخص می‌کند.
- این استاندارد بر اهمیت عملکرد قابل اعتماد و مداوم این تجهیزات در شرایط اضطراری تاکید دارد.
- بازرسی، آزمایش و نگهداری:
- استاندارد NFPA 72 الزامات مربوط به بازرسی، آزمایش و نگهداری دوره‌ای سیستمهای اعلام حریق را مشخص می‌کند.
- این الزامات به منظور اطمینان از عملکرد صحیح سیستم‌ها در طول زمان و شناسایی و رفع هرگونه نقص یا مشکل احتمالی تدوین شده‌اند.
نکات مهم:
- استاندارد NFPA 72 یک سند پویا است که به طور منظم به‌روزرسانی می‌شود. بنابراین، استفاده از آخرین نسخه این استاندارد برای اطمینان از رعایت آخرین الزامات ایمنی ضروری است.
- رعایت الزامات NFPA 72 در طراحی، نصب، بازرسی، آزمایش و نگهداری سیستمهای اعلام حریق، نقش حیاتی در حفاظت از جان و اموال در برابر آتش‌سوزی ایفا می‌کند.
ضوابط ملاک عمل سیستمهای کشف و اعلام حریق : الزامات براساس استاندارد B5
استاندارد BS 5839-1، که توسط موسسه استانداردهای بریتانیا (BSI) منتشر شده، راهنمایی‌های جامعی را برای طراحی، نصب، و نگهداری سیستمهای کشف و اعلام حریق در ساختمان‌های غیرمسکونی ارائه می‌دهد. این استاندارد به طور گسترده در سراسر جهان به عنوان یک مرجع معتبر شناخته می‌شود.
الزامات کلیدی بر اساس BS 5839-1:
- طبقه‌بندی سیستم‌ها:
- این استاندارد سیستمهای اعلام حریق را بر اساس سطح حفاظت ارائه شده، طبقه‌بندی می‌کند. این طبقه‌بندی به انتخاب مناسب‌ترین سیستم برای هر نوع ساختمان کمک می‌کند.
- طراحی سیستم:
- BS 5839-1 الزامات دقیقی را برای طراحی سیستمهای اعلام حریق ارائه می‌دهد، از جمله:
- انتخاب نوع مناسب دتکتورها (دود، حرارت، گاز) بر اساس نوع خطر حریق.
- تعیین موقعیت مناسب دتکتورها برای پوشش کامل مناطق تحت حفاظت.
- طراحی مدارات برای اطمینان از عملکرد قابل اعتماد سیستم در شرایط اضطراری.
- محاسبه ظرفیت باتری پشتیبان برای تأمین برق سیستم در صورت قطع برق اصلی.
- BS 5839-1 الزامات دقیقی را برای طراحی سیستمهای اعلام حریق ارائه می‌دهد، از جمله:
- نصب سیستم:
- این استاندارد راهنمایی‌هایی را برای نصب صحیح تجهیزات اعلام حریق ارائه می‌دهد، از جمله:
- نصب دتکتورها در مکان‌هایی با دسترسی آسان برای نگهداری و آزمایش.
- سیم‌کشی صحیح مدارات برای جلوگیری از تداخل و اختلال در عملکرد سیستم.
- آزمایش کامل سیستم پس از نصب برای اطمینان از عملکرد صحیح آن.
- این استاندارد راهنمایی‌هایی را برای نصب صحیح تجهیزات اعلام حریق ارائه می‌دهد، از جمله:
- نگهداری و آزمایش:
- BS 5839-1 بر اهمیت نگهداری و آزمایش دوره‌ای سیستمهای اعلام حریق تأکید می‌کند. این استاندارد راهنمایی‌هایی را برای انجام بازرسی‌ها، آزمایش‌ها، و تعمیرات لازم ارائه می‌دهد.
- تجهیزات اعلام حریق:
- این استاندارد الزامات مربوط به تجهیزات مورد استفاده در سیستمهای اعلام حریق را مشخص می‌کند، از جمله:
- دتکتورها
- آژیرها و فلاشرها
- پنل‌های کنترل
- شستی‌های اعلام حریق
- این استاندارد الزامات مربوط به تجهیزات مورد استفاده در سیستمهای اعلام حریق را مشخص می‌کند، از جمله:
- مستندسازی:
- این استاندارد تأکید می‌کند که باید مستندات کاملی از طراحی، نصب، و نگهداری سیستمهای اعلام حریق تهیه و نگهداری شود.
نکات مهم:
- رعایت استاندارد BS 5839-1 برای اطمینان از عملکرد قابل اعتماد سیستمهای کشف و اعلام حریق ضروری است.
- طراحی، نصب، و نگهداری این سیستم‌ها باید توسط متخصصان مجرب و دارای صلاحیت انجام شود.
- برای کسب اطلاعات دقیق و جامع، مراجعه به متن اصلی استاندارد BS 5839-1 توصیه می‌شود.
×××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××
****************************************************************************************** *************
