خاموش‌کننده‌های پودری، یکی از رایج‌ترین انواع خاموش‌کننده‌های دستی هستند که برای مقابله با انواع مختلف آتش‌سوزی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. این خاموش‌کننده‌ها، با پرتاب پودر شیمیایی خشک، آتش را مهار می‌کنند.

انواع پودرهای مورد استفاده در خاموش‌کننده‌های پودری

 

پودر ABC (مونوآمونیوم فسفات):

این پودر، چندمنظوره بوده و برای خاموش کردن آتش‌سوزی‌های کلاس A (مواد جامد قابل اشتعال)، کلاس B (مایعات قابل اشتعال) و کلاس C (گازهای قابل اشتعال) مناسب است.
به دلیل کارایی بالا، این نوع پودر در بسیاری از صنایع و ساختمان‌ها استفاده می‌شود.
پودر BC (بی‌کربنات سدیم یا بی‌کربنات پتاسیم):

این پودر برای خاموش کردن آتش‌سوزی‌های کلاس B و C مناسب است.
این نوع پودر در صنایع نفت و گاز، و مکان‌هایی که خطر آتش‌سوزی مایعات و گازها وجود دارد، کاربرد دارد.
پودر D:

این پودر برای خاموش کردن آتش سوزی فلزات قابل اشتعال مانند منیزیم و تیتانیوم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مزایای خاموش‌کننده‌های پودری

 

کارایی بالا: این خاموش‌کننده‌ها، قدرت خاموش‌کنندگی بالایی دارند و می‌توانند انواع مختلف آتش‌سوزی‌ها را مهار کنند.
سرعت عمل: پودر به سرعت آتش را خفه می‌کند و از گسترش آن جلوگیری می‌کند.
کاربرد گسترده: این خاموش‌کننده‌ها در بسیاری از صنایع، ساختمان‌ها و وسایل نقلیه قابل استفاده هستند.
غیر رسانا: پودر مورد استفاده در این خاموش کننده ها خاصیت غیر رسانایی دارد و به همین دلیل برای خاموش کردن آتش سوزی های الکتریکی مناسب است.

معایب خاموش‌کننده‌های پودری

 

ایجاد آلودگی: پودر می‌تواند محیط را آلوده کند و تمیز کردن آن دشوار است.
آسیب به تجهیزات الکتریکی: پودر می‌تواند به تجهیزات الکتریکی حساس آسیب برساند. پودر به دلیل خاصیت غیر رسانایی که دارد برای خاموش کردن آتش سوزی های الکتریکی مناسب است. ولی به دلیل وجود ذرات پودر در هوا و ورود به قطعات الکترونیکی حساس باعث آسیب به آنها میشود.
مشکلات تنفسی: استنشاق پودر می‌تواند باعث مشکلات تنفسی شود.

 

نکات مهم در استفاده از خاموش‌کننده‌های پودری
قبل از استفاده، از نوع پودر و مناسب بودن آن برای نوع آتش‌سوزی اطمینان حاصل کنید.
در هنگام استفاده، نازل خاموش‌کننده را به سمت پایه آتش نشانه بگیرید.
پس از استفاده، محل را به خوبی تهویه کنید.
خاموش کننده های پودری نیاز به بازرسی های دوره ای دارند تا از سالم بودن و آماده به کار بودن آن ها اطمینان حاصل شود.

 

نحوه انتخاب خاموش کننده پودری

 

انتخاب خاموش‌کننده پودری مناسب، به عوامل مختلفی بستگی دارد که در اینجا به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

1. نوع آتش‌سوزی:

کلاس A: آتش‌سوزی مواد جامد قابل اشتعال مانند چوب، کاغذ، پارچه و…
کلاس B: آتش‌سوزی مایعات قابل اشتعال مانند بنزین، نفت، الکل و…
کلاس C: آتش‌سوزی گازهای قابل اشتعال مانند گاز طبیعی، پروپان و…
کلاس D: آتش‌سوزی فلزات قابل اشتعال مانند منیزیم، تیتانیوم و…
آتش‌سوزی الکتریکی: آتش‌سوزی تجهیزات الکتریکی

با توجه به نوع آتش‌سوزی احتمالی در محل مورد نظر، باید خاموش‌کننده‌ای با پودر مناسب انتخاب شود.

2. نوع پودر:

پودر ABC: چندمنظوره و مناسب برای خاموش کردن آتش‌سوزی‌های کلاس A، B و C.
پودر BC: مناسب برای خاموش کردن آتش‌سوزی‌های کلاس B و C.
پودر D: مناسب برای خاموش کردن آتش‌سوزی‌های کلاس D.

پودر ABC به دلیل کارایی بالا، رایج‌ترین نوع پودر در خاموش‌کننده‌های دستی است.

3. ظرفیت خاموش‌کننده:

ظرفیت خاموش‌کننده، به میزان پودر موجود در آن اشاره دارد. خاموش‌کننده‌های با ظرفیت بیشتر، برای مقابله با آتش‌سوزی‌های بزرگ‌تر مناسب هستند.

ظرفیت مناسب خاموش‌کننده، به اندازه محل مورد نظر و میزان خطر آتش‌سوزی بستگی دارد.

4. محل نصب:

خاموش‌کننده باید در محلی قابل دسترس و به دور از موانع نصب شود.
ارتفاع نصب خاموش‌کننده باید به گونه‌ای باشد که به راحتی قابل برداشتن باشد.
خاموش کننده های بزرگ که سنگین هستند باید به صورت چرخدار باشند.

5. استانداردها:

خاموش‌کننده باید دارای نشان استاندارد ملی ایران باشد.
خاموش‌کننده باید مطابق با استانداردهای بین‌المللی مانند NFPA تولید شده باشد.

6. برند و کیفیت:

خاموش‌کننده‌های تولید شده توسط برندهای معتبر، از کیفیت بالاتری برخوردار هستند.
قبل از خرید، نظرات و تجربیات سایر کاربران را بررسی کنید.

نکات تکمیلی:

خاموش‌کننده‌های پودری، برای استفاده در فضاهای باز و نیمه‌باز مناسب‌تر هستند.
پس از استفاده از خاموش‌کننده پودری، باید محل را به خوبی تمیز کنید.
خاموش کننده های پودری دارای فشار سنج هستند که وضعیت فشار داخلی خاموش کننده را نشان می دهد.

با رعایت این نکات، می‌توانید خاموش‌کننده پودری مناسب برای نیاز خود را انتخاب کنید.

 

موارد ممنوعه استفاده از خاموش کننده پودری

 

خاموش‌کننده‌های پودری، علی‌رغم کارایی بالا، در برخی موارد ممنوعیت یا محدودیت استفاده دارند. در اینجا به برخی از این موارد اشاره می‌کنیم:

1. فضاهای بسته و کوچک:

استفاده از خاموش‌کننده‌های پودری در فضاهای بسته و کوچک، مانند اتاق‌های کوچک، آسانسورها و راهروهای باریک، ممنوع است. دلیل این امر، پخش گسترده پودر و ایجاد آلودگی و مشکلات تنفسی برای افراد حاضر در محل است.
پودر معلق در هوا می‌تواند دید را مختل کند و باعث بروز مشکلات تنفسی، به‌ویژه در افراد مبتلا به آسم یا بیماری‌های ریوی، شود.

2. تجهیزات الکتریکی حساس:

پودر مورد استفاده در خاموش‌کننده‌ها، رسانا نیست؛ اما می‌تواند به تجهیزات الکتریکی حساس، مانند کامپیوترها، سرورها و تجهیزات آزمایشگاهی، آسیب برساند.
ذرات پودر می‌توانند وارد قطعات الکترونیکی شده و باعث اختلال در عملکرد یا خرابی آن‌ها شوند.
در مکان های دارای تجهیزات الکتریکی حساس بهتر است از خاموش کننده های co2 استفاده شود.

3. مواد غذایی:

استفاده از خاموش‌کننده‌های پودری در مکان‌هایی که مواد غذایی نگهداری یا فرآوری می‌شوند، ممنوع است.
پودر می‌تواند مواد غذایی را آلوده کرده و باعث مسمومیت شود.

4. افراد و حیوانات:

پاشیدن مستقیم پودر به صورت افراد یا حیوانات، می‌تواند باعث تحریک چشم‌ها و دستگاه تنفسی شود.
در صورت امکان، از خاموش‌کننده‌های جایگزین، مانند خاموش‌کننده‌های گازی یا آبی، استفاده کنید.

5. آتش‌سوزی‌های کلاس D (فلزات قابل اشتعال):

در آتش سوزی های فلزات قابل اشتعال باید از خاموش کننده های مخصوص کلاس D استفاده شود.
استفاده از خاموش‌کننده‌های پودری معمولی در این نوع آتش‌سوزی‌ها، می‌تواند باعث تشدید آتش‌سوزی شود.

نکات مهم:

قبل از استفاده از خاموش‌کننده پودری، شرایط محیط و نوع آتش‌سوزی را بررسی کنید.
در صورت امکان، از خاموش‌کننده‌های جایگزین استفاده کنید.
در صورت استفاده از خاموش‌کننده پودری در فضاهای بسته، پس از خاموش شدن آتش، محل را به خوبی تهویه کنید.

 

موارد احتیاطی در استفاده از خاموش کننده های پودری

 

استفاده از خاموش‌کننده‌های پودری، علی‌رغم کارایی بالا، نیازمند رعایت نکات احتیاطی است تا هم از بروز خطرات احتمالی جلوگیری شود و هم خاموش‌کننده به درستی عمل کند. در اینجا به برخی از مهم‌ترین موارد احتیاطی اشاره می‌کنیم:

1. شناسایی نوع آتش‌سوزی:

قبل از استفاده از خاموش‌کننده، مطمئن شوید که نوع پودر موجود در آن برای نوع آتش‌سوزی مناسب است.
به علائم روی خاموش‌کننده توجه کنید تا از نوع پودر و کاربرد آن مطلع شوید.

2. رعایت فاصله ایمن:

هنگام استفاده از خاموش‌کننده، فاصله ایمن را از آتش حفظ کنید.
فاصله مناسب، به اندازه خاموش‌کننده و شدت آتش‌سوزی بستگی دارد.
سعی کنید از فاصله 2 تا 3 متری آتش را هدف قرار دهید.

3. جهت وزش باد:

در صورت امکان، پشت به وزش باد قرار بگیرید تا پودر به سمت شما برنگردد.
پودر معلق در هوا می‌تواند باعث تحریک چشم‌ها و دستگاه تنفسی شود.

4. نحوه پاشش پودر:

نازل خاموش‌کننده را به سمت پایه آتش نشانه بگیرید.
با حرکت جارویی، پودر را به طور یکنواخت روی آتش بپاشید.
از پاشیدن مستقیم پودر به شعله‌های آتش خودداری کنید.

5. تهویه مناسب:

پس از خاموش کردن آتش، محل را به خوبی تهویه کنید تا پودر معلق در هوا خارج شود.
به‌ویژه در فضاهای بسته، تهویه مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است.

6. بررسی خاموش‌کننده:

قبل از استفاده، از سالم بودن خاموش‌کننده و قرار داشتن عقربه فشارسنج در محدوده سبز اطمینان حاصل کنید.
خاموش‌کننده‌هایی که دچار آسیب‌دیدگی شده‌اند یا تاریخ انقضای آن‌ها به پایان رسیده است، نباید استفاده شوند.

7. آموزش:

افرادی که با خاموش‌کننده‌های پودری سروکار دارند، باید آموزش‌های لازم را در زمینه استفاده صحیح از آن‌ها دریافت کنند.
آموزش شامل نحوه شناسایی نوع آتش‌سوزی، نحوه استفاده از خاموش‌کننده و نکات ایمنی است.

8. موارد ممنوعیت استفاده:

از خاموش‌کننده‌های پودری در فضاهای بسته و کوچک، مکان‌های دارای تجهیزات الکتریکی حساس و مکان‌هایی که مواد غذایی نگهداری می‌شوند، استفاده نکنید.
در آتش‌سوزی‌های کلاس D (فلزات قابل اشتعال)، از خاموش‌کننده‌های مخصوص این نوع آتش‌سوزی استفاده کنید.

9. نگهداری:

خاموش‌کننده‌ها را در محل‌های خشک و خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کنید.
به طور دوره‌ای خاموش‌کننده‌ها را بازرسی و در صورت نیاز، شارژ کنید.

با رعایت این موارد احتیاطی، می‌توانید از خاموش‌کننده‌های پودری به طور ایمن و مؤثر استفاده کنید و از بروز خسارات جانی و مالی جلوگیری کنید.

 

مسمومیت با خاموش کننده های پودری

 

خاموش‌کننده‌های پودری، علی‌رغم کارایی بالا در اطفای حریق، می‌توانند در صورت استفاده نادرست یا قرار گرفتن در معرض طولانی‌مدت، خطرات مسمومیت را به همراه داشته باشند. در اینجا به برخی از این خطرات و نکات ایمنی مربوطه اشاره می‌کنیم:

1. خطرات استنشاق پودر:

ذرات ریز پودر می‌توانند وارد دستگاه تنفسی شده و باعث تحریک ریه‌ها، سرفه، تنگی نفس و مشکلات تنفسی شوند.
افراد مبتلا به آسم، بیماری‌های ریوی یا آلرژی‌های تنفسی، در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
در صورت استنشاق مقدار زیاد پودر، ممکن است علائمی مانند سرگیجه، تهوع و استفراغ نیز بروز کند.

2. خطرات تماس با پوست و چشم:

تماس پودر با پوست می‌تواند باعث تحریک، قرمزی و خارش شود.
تماس پودر با چشم‌ها می‌تواند باعث سوزش، قرمزی و اشک‌ریزش شود.
در صورت تماس طولانی‌مدت، ممکن است آسیب‌های جدی‌تری به چشم‌ها وارد شود.

3. خطرات بلعیدن پودر:

بلعیدن پودر خاموش‌کننده می‌تواند باعث تحریک دستگاه گوارش، تهوع، استفراغ و اسهال شود.
در صورت بلعیدن مقدار زیاد پودر، ممکن است علائم مسمومیت شدیدتر بروز کند.

4. نکات ایمنی:

هنگام استفاده از خاموش‌کننده پودری، از ماسک تنفسی مناسب استفاده کنید.
در صورت امکان، در فضاهای باز یا با تهویه مناسب از خاموش‌کننده استفاده کنید.
از پاشیدن مستقیم پودر به صورت افراد و حیوانات خودداری کنید.
در صورت تماس پودر با پوست یا چشم‌ها، محل را با آب فراوان شستشو دهید.
در صورت بلعیدن پودر، بلافاصله با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.
خاموش‌کننده‌های پودری را در محل‌های دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.

5. اقدامات درمانی:

در صورت بروز علائم مسمومیت، فرد را به فضای باز منتقل کنید و به او اکسیژن برسانید.
در صورت بروز مشکلات تنفسی شدید، از کمک‌های پزشکی اورژانسی استفاده کنید.
در صورت تماس پودر با چشم‌ها، آن‌ها را با آب فراوان به مدت حداقل 15 دقیقه شستشو دهید.
در صورت بلعیدن پودر، فرد را وادار به استفراغ نکنید، مگر اینکه توسط پزشک توصیه شده باشد.

6. انواع پودرها و خطرات احتمالی:

پودرهای ABC (مونوآمونیوم فسفات): این پودرها به طور کلی کم‌خطر هستند، اما در صورت استنشاق یا بلعیدن می‌توانند باعث تحریک دستگاه تنفسی و گوارش شوند.
پودرهای BC (بی‌کربنات سدیم یا بی‌کربنات پتاسیم): این پودرها نیز کم‌خطر هستند، اما در صورت استنشاق می‌توانند باعث تحریک ریه‌ها شوند.
پودرهای D (برای فلزات قابل اشتعال): این پودرها ممکن است حاوی مواد شیمیایی خطرناک‌تری باشند و باید با احتیاط بیشتری استفاده شوند.

با رعایت نکات ایمنی، می‌توان از خطرات مسمومیت با خاموش‌کننده‌های پودری جلوگیری کرد.

××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××

********************************************************************************************