یکی از بلایای طبیعی که ی‌تواند باعث بروز حریق برق گرفتگی و اتفاقاتی از این قبیل شود صاعقه است که هنگامی که قدرت آن بسیار زیاد است با انتشار جرقه الکتریکی بسیار قوی باعث حریق می‌شود
البته بروز صاعقه زمانی که به اشیا ی رسانه‌های الکتریکی و درختان برخورد کند خطر آتش سوزی و یا انتقال جریان الکتریسیته صاعقه به شما را دارد.

 

پرهیز از صدمات صاعقه در مواجهه با صاعقه چه کار باید انجام دهیم ؟

 

در هنگام بروز صاعقه یکی از مهم‌ترین مسائلی که افراد باید به آن توجه کنند این است که از ه‌گاه‌ها و پناهگاه‌هایی که رسانای برق بوده و یا امکان بروز حریق دارند دوری کنند بنابراین هنگامی که رعد و برق‌های شدید و صاعقه رخ می‌دهد باید از پناهگاه‌هایی مانند درختان دوری کرد در واقع در این مواقع دور بودن از اجسام بلند و درختان و پناه بردند به زمین‌های وسیع بدون درخت بهترین انتخاب می‌باشد
همچنین تاسیسات برقی و سیم‌های برق و دکل‌های برق در زمان بروز صاعقه و رعد و برق به شدت خطرناک بوده و باید تا حد امکان از این تاسیسات دوری کرد و همچنین به یم‌های برق نباید دست زد.
در هنگامی که صاعقه رخ می‌دهد اگر در خانه خود هستید سعی کنید که در اتاق‌های مرکزی مستقر شوید و از دودکش‌ها و سیم‌های برق دوری کنید.
درختان یکی از جاذب‌های قوی صاعقه بوده که هرچه بلند پرورش آنها عمیق‌تر باشد خطرناک‌تر هستند در مورد درخت‌ها نکته‌ای که جالب توجه است این است اگر نزدیک یک درخت تک و تنها باشید خطر اینکه صاعقه به شما بخورد بیشتر است.

حضور در محدوده پردرخت به هیچ عنوان ایمن نیست و در صورت وقوع صاعقه بسیار خطرناک است.
در ارتفاعات و کوه‌ها نیز برخورد صاعقه احتمال بالاتری دارد و افرادی که فرصت پایین آمدن از کوه را ندارند باید در غارها پناه بگیرند
سوار بودن خودروها به تنهایی خطرناک نیستند اما باید هنگامی که رعد و برق و صاعقه شدید رخ می‌دهد متوقف شده ، از دست زدن به بدنه خودرو خودداری کرده و آنتن آنها را جدا کنید و بهترین جا برای توقف خودرو محلی است که دیوارهای خاکی داشته باشد مانند دره‌ها یا بین دو تپه باشد. هرچند این مکان ها خطر بروز سیل را نیز دارد.

در واقع، خودرو به دلیل بدنه فلزی، به عنوان یک قفس فارادی عمل می‌کند و تا زمانی که با بدنه خودرو تماسی نداشته باشید، ایمن هستید. پایین آوردن آنتن نیز توصیه می‌شود.
در مجموع صاعقه به درختان و ختمان‌ها و بناهای بلند می‌زند و زمانی که از یم ارت مناسب برای هدایت صاعقه در ساختمان استفاده نشده باشد ساختمان مانند یک رسانا و هادی برق عملکرد و صاعقه را نتقل می‌کند که بسیار خطرناک است.

 

نکات ایمنی در زمان بروز صاعقه

 

صاعقه یکی از خطرناک‌ترین پدیده‌های طبیعی است که می‌تواند خسارات جانی و مالی سنگینی به بار آورد. برای حفاظت از خود در برابر صاعقه، رعایت نکات ایمنی زیر ضروری است:

1. پناه گرفتن در مکان‌های امن:

در هنگام رعد و برق، به سرعت به یک ساختمان یا خودروی سرپوشیده پناه ببرید.
از پناه گرفتن زیر درختان، تیرهای برق، و سازه‌های فلزی خودداری کنید.
اگر در فضای باز هستید و هیچ پناهگاهی در دسترس نیست، در یک گودی یا دره‌ای کم‌عمق چمباتمه بزنید. اگر صاعقه با بارش شدید همراه باشد، احتمال سیل یا جمع شدن آب در گودال ها هست. پس در مکان های مسطح ایمن تر می باشید.

2. دوری از اشیاء فلزی:

از تماس با اشیاء فلزی مانند نرده‌ها، لوله‌ها، و سیم‌های برق خودداری کنید.
آنتن خودرو را پایین بیاورید.
از استفاده از تلفن همراه و سایر وسایل الکترونیکی خودداری کنید.

3. رعایت نکات ایمنی در داخل ساختمان:

از پنجره‌ها و درها فاصله بگیرید.
از تماس با وسایل برقی و تلفن‌های ثابت خودداری کنید.
دوش نگیرید و از شستن ظروف در هنگام رعد و برق خودداری کنید.

4. حفاظت از ساختمان‌ها و تجهیزات الکتریکی:

از سیستم‌های حفاظت از صاعقه مانند صاعقه‌گیر و برق‌گیر استفاده کنید.
تجهیزات الکتریکی حساس را از پریز برق جدا کنید.
از سیستم‌های ارتینگ مناسب برای ساختمان و تجهیزات الکتریکی استفاده کنید. در مورد سیستم‌های ارتینگ، به استانداردهای ملی و بین‌المللی مرتبط (مانند IEC 62305) مراجعه کنید.

5. نکات ایمنی در فضای باز:

از فعالیت‌های ورزشی و تفریحی در فضای باز در هنگام رعد و برق خودداری کنید.
از شنا کردن و قایق‌سواری در هنگام رعد و برق خودداری کنید.
اگر در جنگل هستید، به یک منطقه کم‌ارتفاع پناه ببرید.
اگر در کوهستان هستید، به سرعت از قله و خط‌الراس پایین بیایید.

6. آگاهی از علائم نزدیک شدن صاعقه:

تاریک شدن ناگهانی آسمان
وزش باد شدید
شنیدن صدای رعد
مشاهده جرقه یا احساس سوزش در هوا

7. اقدامات پس از وقوع صاعقه:

اگر فردی مورد اصابت صاعقه قرار گرفت، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید.
به فرد آسیب‌دیده کمک‌های اولیه ارائه دهید.

سیستم های حفاظت در برابر صاعقه مورد تایید سازمان آتش نشانی

 

حوادث ناشی از صاعقه و نجات سانحه دیدگان هم زیر نظر سازمان آتش نشانی می باشد و به همین دلیل اخذ تاییدیه سازمان آتش نشانی، نیازمند نصب سیستم های حفاظت در برابر صاعقه مخصوصا ارت یا سیستم ارتینگ می باشد. در زیر به چند نمونه سیستم حفاظت در برابر صاعقه اشاره کرده ایم:

• صاعقه گیر (Lightning Rod): میله فلزی که بر روی سازه نصب می‌شود تا صاعقه را جذب کند.
• هادی نزولی (Down Conductor): کابل‌هایی که جریان صاعقه را از صاعقه‌گیر به سیستم ارتینگ منتقل می‌کنند.
• سیستم ارتینگ (Grounding System): مجموعه‌ای از الکترودها که جریان صاعقه را به زمین تخلیه می‌کنند.
• برق‌گیر (Surge Arrester): برای محافظت در برابر جریان مستقیم صاعقه در ورودی ساختمان.

 

 استانداردها و مقررات سیستم های حفاظت در برابر صاعقه

 

استانداردهای بین‌المللی مانند NFPA 780 و IEC 62305 الزامات مربوط به سیستم‌های حفاظت از صاعقه را مشخص می‌کنند.
رعایت این استانداردها برای طراحی، نصب و نگهداری سیستم‌های حفاظت از صاعقه ضروری است.

 

×××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××

************************************************************************************