ایمنی حریق پنجره های ساختمان اهمیت بسیار زیادی دارد.
به طور کل پنجره‌های ساختمان به دلیل آنکه با خارج از محیط ساختمان در ارتباط می‌باشند نیازمند حفاظت مضاعف هستند که از ورود افراد غریبه جلوگیری کرده و همچنین پنجره‌ها باید از جنسی ساخته شوند که از ورود دود گرما سرما و هوای آلوده به داخل ساختمان جلوگیری کنند.
ایمنی حریق پنجره‌های ساختمان، نقشی حیاتی در حفظ جان و مال افراد در هنگام آتش‌سوزی ایفا می‌کند. در اینجا به طور خلاصه به نکات کلیدی در این زمینه می‌پردازیم:
1. نوع پنجره:
پنجره‌های ضد حریق: این نوع پنجره‌ها با استفاده از شیشه‌های مقاوم در برابر حرارت و قاب‌های فلزی ضد حریق مخصوص، می‌توانند در برابر آتش و دود مقاومت کنند و از گسترش حریق جلوگیری نمایند.
پنجره‌های دوجداره: این نوع پنجره‌ها به دلیل وجود لایه هوا بین دو شیشه، عایق حرارتی بهتری هستند و می‌توانند تا حدی از انتقال حرارت و دود جلوگیری کنند.
پنجره‌های UPVC: پنجره‌های UPVC معمولی مقاومت بالایی در برابر حریق ندارند و در صورت قرار گرفتن در معرض حرارت بالا، ذوب می‌شوند و گازهای سمی تولید می‌کنند. پنجره‌های UPVC ضد حریق با استفاده از مواد افزودنی خاص و طراحی ویژه ساخته می‌شوند.
2. نصب و اجرا:
پنجره‌ها باید به درستی نصب شوند تا هیچ منفذی برای عبور دود و آتش وجود نداشته باشد.
استفاده از مواد درزگیر مقاوم در برابر حرارت در اطراف پنجره‌ها ضروری است.
3. موقعیت پنجره‌ها:
پنجره‌های واقع در مسیرهای خروج اضطراری باید به راحتی باز شوند تا در صورت نیاز، افراد بتوانند از طریق آنها خارج شوند.
پنجره ها باید به گونه ای باشند که در صورت نیاز امکان ورود آتش نشانان از طریق آن ها به داخل ساختمان وجود داشته باشد.
4. نگهداری:
پنجره‌ها باید به طور منظم بررسی شوند تا از سالم بودن آنها اطمینان حاصل شود.
در صورت وجود هرگونه آسیب یا خرابی، باید سریعاً نسبت به تعمیر یا تعویض آنها اقدام شود.
5. سایر نکات:
نصب سیستم‌های اعلام و اطفای حریق مناسب در ساختمان، می‌تواند به کاهش خسارات ناشی از حریق کمک کند.
آموزش افراد در مورد نحوه برخورد با حریق و استفاده از پنجره‌ها در هنگام آتش‌سوزی، ضروری است.
استانداردهای ایمنی پنجره ها
استانداردهای ملی و بین‌المللی مختلفی در زمینه ایمنی حریق پنجره‌ها
استانداردهای ملی و بین‌المللی مختلفی در زمینه ایمنی حریق پنجره‌ها وجود دارند که هدف آنها کاهش خطر آتش‌سوزی و افزایش ایمنی افراد در ساختمان‌ها است. این استانداردها به عوامل مختلفی مانند نوع ساختمان، کاربری آن، و محل قرارگیری پنجره‌ها توجه می‌کنند. در اینجا به برخی از مهم‌ترین استانداردها و نکات مرتبط با ایمنی حریق پنجره‌ها اشاره می‌کنیم:
استانداردهای بین‌المللی:
NFPA (انجمن ملی حفاظت از حریق آمریکا):NFPA 80: استاندارد درها و پنجره‌های حریق. این استاندارد به مشخصات فنی و روش‌های آزمایش پنجره‌های مقاوم در برابر حریق می‌پردازد.
NFPA 257: استاندارد تست حریق پنجره‌ها و موانع شیشه‌ای. این استاندارد روش‌های آزمایشی را برای ارزیابی مقاومت پنجره‌ها در برابر حریق ارائه می‌دهد.
استانداردهای اروپایی (EN):
استانداردهای سری EN 1634: این استانداردها به آزمایش مقاومت در برابر حریق درها و پنجره‌ها می‌پردازند.
EN 13501-2: این استاندارد به طبقه‌بندی مقاومت در برابر حریق مصالح ساختمانی می‌پردازد.
استانداردهای ملی (ایران):
مقررات ملی ساختمان ایران: مبحث سوم این مقررات به حفاظت ساختمان‌ها در برابر حریق می‌پردازد و شامل ضوابطی برای پنجره‌های مقاوم در برابر حریق است.
ضوابط و دستورالعمل‌های سازمان آتش‌نشانی: سازمان آتش‌نشانی هر شهر ممکن است ضوابط و دستورالعمل‌های خاص خود را در زمینه ایمنی حریق پنجره‌ها داشته باشد.
تامین امنیت پنجره‌ها
همانطور که گفتیم پنجره‌ها یکی از دریچه‌های ورودی ساختمان می‌باشند که مستقیماً با امنیت ساختمان در ارتباط هستند به همین دلیل باید قفل‌های مخصوص و شیشه‌های نشکن برای ساخت پنجره‌ها استفاده کرد همچنین در طبقات اول و دوم ساختمان که امکان بالا رفتن افراد غریبه راحت می‌باشد باید از حفاظ‌های نرده‌ای محکم استفاده کند
حفاظ‌های نرده‌ای برای بالکن خانه‌هایی که فرزند کم سن و سال دارند نیز بسیار مهم است مچنین برای خانه‌هایی که دارای حیوان خانگی می‌باشند
در بعضی از منازل نرده‌ها را طوری می‌سازند که بتوان قسمتی از آن را در مواقع اورژانسی باز کرد اما در این صورت باید از امنیت آن مطمئن باشید.
مقاومت در برابر حریق: پنجره‌های مقاوم در برابر حریق باید بتوانند در برابر حرارت و شعله‌های آتش برای مدت زمان مشخصی مقاومت کنند.
موانع دود: پنجره‌ها باید به گونه‌ای طراحی شوند که از انتشار دود به سایر قسمت‌های ساختمان جلوگیری کنند.
جنس و ساختار پنجره: استفاده از شیشه‌های مقاوم در برابر حرارت (مانند شیشه‌های سکوریت یا لمینت) و قاب‌های فلزی یا سایر مواد مقاوم در برابر حریق ضروری است.
نصب صحیح: نصب صحیح پنجره‌ها با استفاده از مواد مقاوم در برابر حریق و رعایت استانداردهای مربوطه از اهمیت بالایی برخوردار است.
فاصله از ساختمانهای مجاور: رعایت فاصله ایمنی بین پنجره‌ها و ساختمانهای مجاور برای جلوگیری از گسترش آتش ضروری است.
بازشوهای اضطراری: در برخی ساختمان‌ها، نصب پنجره‌های بازشوی اضطراری برای خروج افراد در هنگام آتش‌سوزی الزامی است.
جنس نرده‌های حفاظ پنجره‌ها
نرده‌های پشت پنجره‌ها معمولا از فلزات ساخته می‌شوند مانند آلومینیوم آهن و استیل اما در این میان آلومینیوم بیشترین کاربرد را دارد زیر آهن زنگ می‌زند و استیل بسیار گران است بعضی از منازل از نرده‌های چوبی نیز استفاده می‌کنند همچنین ی بالکن‌ها نیز دیواره‌های شیشه‌ای را به عنوان محافظ نصب می‌کنند که از نرده‌ها بسیار زیباتر است و از افتادن کودکان و حیوانات خانگی جلوگیری می‌کند اما امکان شکستن آنها نیز وجود دارد همچنین این دیواره‌های شیشه‌ای مانع از بالا رفتن افراد غریبه و ورود آنها به منزل شما نمی‌شود (البته بعضی از انواع شیشه که بسیار محکم تر می باشند و مخصوص دیواره های شیشه ای هستند دیرتر و به سختی می شکنند. ) و به طور کلی اگر که بالکن شما در ارتفاع قرار دارد که دیگران می‌توانند از آن بالا بروند یا اینکه راه فرود افراد غریبه به صورت تکه تکه و با کمک بالکن خانه‌های دیگر وجود دارد حتماً از قفل کردن درب بالکن مطمئن شوید و برای آن نرده‌های حفاظ نیز نصب کنید.
استفاده از نرده‌های چوبی برای پنجره‌ها به دلیل خطر حریق و مقاومت کم در برابر عوامل جوی، توصیه نمی‌شود.
انتخاب جنس مناسب به عواملی مانند میزان امنیت مورد نیاز، بودجه، و ظاهر دلخواه بستگی دارد. در اینجا به رایج‌ترین جنس‌های نرده‌های حفاظ پنجره‌ها اشاره می‌کنیم:
1. آهن:
مزایا:
مقاومت و استحکام بالا
قیمت مناسب
قابلیت شکل‌دهی و طراحی متنوع
معایب:
احتمال زنگ‌زدگی در صورت عدم رنگ‌آمیزی مناسب
وزن بالا
2. فولاد ضد زنگ (استیل):
مزایا:
مقاومت بالا در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی
ظاهر زیبا و مدرن
استحکام بالا
معایب:
قیمت بالا
3. آلومینیوم:
مزایا:
وزن سبک
مقاومت در برابر زنگ‌زدگی
قابلیت شکل‌دهی و طراحی متنوع
معایب:
مقاومت کمتر نسبت به آهن و فولاد
قیمت بالاتر نسبت به آهن
4. فرفورژه:
مزایا:
ظاهر زیبا و کلاسیک
استحکام بالا
قابلیت طراحی‌های پیچیده
معایب:
قیمت بالا
احتمال زنگ‌زدگی در صورت عدم رنگ‌آمیزی مناسب
5. وینیل و شبه چوب:
مزایا:
مقاومت بالا در برابر رطوبت و آتش
مقاومت در برابر پوسیدگی
مناسب مناطق مرطوب
معایب:
مقاومت کمتر نسبت به فلزات
نکات مهم در انتخاب جنس نرده حفاظ پنجره:
امنیت: اگر امنیت اولویت اصلی شماست، آهن یا فولاد ضد زنگ بهترین گزینه‌ها هستند.
بودجه: آهن ارزان‌ترین گزینه است، در حالی که فولاد ضد زنگ گران‌ترین گزینه است.
ظاهر: اگر به دنبال ظاهر زیبا و مدرن هستید، فولاد ضد زنگ یا آلومینیوم گزینه‌های مناسبی هستند.
شرایط آب و هوایی: در مناطق مرطوب، بهتر است از آلومینیوم یا فولاد ضد زنگ استفاده کنید.
علاوه بر جنس، طرح نرده نیز در امنیت و ظاهر آن نقش مهمی دارد. نرده‌های با طرح‌های پیچیده و میله‌های نزدیک به هم، امنیت بیشتری را فراهم می‌کنند.
ایمنی حریق پنجره های ساختمان
پنجره های ساختمان راه های ارتباطی به خارج از ساختمان نیز محسوب می شوند که در مواقع بروز حادثه ها طبیعی و یا آتش سوزی از آن ها بعنوان راه فرار هم می توان استفاده کرد. از این رو باید راهکاری در نظر گرفت که مالکین ساختمان بتوانند در زمان مقتضی قسمتی از نرده های پنجره ها را جدا کنند. مثلا در هر اتاق می توان تنها یک پنجره را با نرده های جدا شونده در نظر گرفت که قفل آن نیز در دسترس افرادی که قصد خروج اضطراری دارند باشد.
بعضی از ساختمان ها نیز برای اینکه نرده ها حفاظت بیشتری داشته و همچنین دید ساکنین را مختل نکند از نرده های تاشو استفاده می کنند که زیبایی و جلوه خوبی ندارد. اما استفاده از آن راحت تر است.
امروزه در ساختمان های نوساز از پنجره های ضد حریق UPVC استفاده می شود.
ایمنی حریق پنجره‌های ساختمان از جنبه‌های مختلفی قابل بررسی است که در ادامه به آنها می‌پردازیم:
1. جنس پنجره:
پنجره‌های ضد حریق:
این پنجره‌ها با استفاده از شیشه‌های مقاوم در برابر حرارت و قاب‌های فلزی یا چوبی مخصوص، می‌توانند در برابر آتش و دود مقاومت کنند و از گسترش حریق جلوگیری نمایند.
این پنجره‌ها معمولاً در مکان‌هایی مانند راهروهای خروج اضطراری، اتاق‌های سرور و سایر مکان‌های حساس نصب می‌شوند.
پنجره‌های دوجداره:
این نوع پنجره‌ها به دلیل وجود لایه هوا بین دو شیشه، عایق حرارتی بهتری هستند و می‌توانند تا حدی از انتقال حرارت و دود جلوگیری کنند.
البته باید توجه داشت که پنجره‌های دوجداره معمولی، مقاومت بالایی در برابر حریق ندارند.
پنجره‌های UPVC:
این نوع پنجره ها در برابر آتش مقاوم هستند.
2. نصب و اجرا:
پنجره‌ها باید به درستی نصب شوند تا هیچ منفذی برای عبور دود و آتش وجود نداشته باشد.
استفاده از مواد درزگیر مقاوم در برابر حرارت در اطراف پنجره‌ها ضروری است.
نصب صحیح پنجره ها از این نظر اهمیت دارد که در صورت بروز حریق، از ورود دود و آتش به داخل ساختمان جلوگیری شود.
3. موقعیت پنجره‌ها:
پنجره‌های واقع در مسیرهای خروج اضطراری باید به راحتی باز شوند تا در صورت نیاز، افراد بتوانند از طریق آنها خارج شوند.
پنجره ها باید به گونه ای باشند که در صورت نیاز امکان ورود آتش نشانان از طریق آن ها به داخل ساختمان وجود داشته باشد.
پنجره های قابل بازشو برای تهویه دود در هنگام آتش سوزی بسیار مهم هستند.
4. نگهداری:
پنجره‌ها باید به طور منظم بررسی شوند تا از سالم بودن آنها اطمینان حاصل شود.
در صورت وجود هرگونه آسیب یا خرابی، باید سریعاً نسبت به تعمیر یا تعویض آنها اقدام شود.
بررسی درزگیرها و اطمینان از عملکرد صحیح باز و بسته شدن پنجره ها از موارد مهم در نگهداری است.
5. سایر نکات:
نصب سیستم‌های اعلام و اطفای حریق مناسب در ساختمان، می‌تواند به کاهش خسارات ناشی از حریق کمک کند.
آموزش افراد در مورد نحوه برخورد با حریق و استفاده از پنجره‌ها در هنگام آتش‌سوزی، ضروری است.
استفاده از نرده های حفاظ پنجره که به راحتی باز می شوند، به منظور خروج اضطراری در هنگام حریق، توصیه می شود.
6. استانداردها:
استانداردهای ملی و بین‌المللی مختلفی در زمینه ایمنی حریق پنجره‌ها وجود دارد که رعایت آنها ضروری است.
سازمان آتش نشانی هر شهر ضوابط و مقررات خاص خود را دارد.
رعایت استانداردهای ملی ساختمان در خصوص پنجره های مقاوم در برابر حریق الزامی است.
با رعایت این نکات، می‌توان ایمنی حریق پنجره‌های ساختمان را به طور قابل توجهی افزایش داد و از جان و مال افراد محافظت کرد.
استاندارد سازمان آتش نشانی در مورد پنجره ها
از آنجایی که پنجره ها قسمت های مهمی از هر ساختمان می باشند و با امنیت افراد و ساکنین در ارتباط هستند، قوانین خاصی هم در استاندارد سازمان آتش نشانی و استاندارد شهرداری ها در این مورد قید گردیده است. این استانداردها معمولاً در دو حوزه اصلی زیر قرار می‌گیرند:
1. ایمنی در برابر حریق:
پنجره‌های ضد حریق:
در برخی ساختمان‌ها، به‌ویژه ساختمانهای بلند یا مکان‌های با خطر حریق بالا، استفاده از پنجره‌های ضد حریق الزامی است. این پنجره‌ها باید دارای مقاومت مشخصی در برابر حرارت و شعله باشند تا از گسترش آتش جلوگیری کنند.
نوع و میزان مقاومت مورد نیاز، بسته به نوع ساختمان و کاربری آن، توسط سازمان آتش‌نشانی مشخص می‌شود.
قابلیت باز شدن:
پنجره‌هایی که در مسیرهای خروج اضطراری قرار دارند، باید به راحتی و به سرعت باز شوند تا در صورت نیاز، افراد بتوانند از طریق آنها خارج شوند.
همچنین، پنجره‌ها باید به گونه‌ای باشند که امکان ورود آتش‌نشانان از طریق آنها به داخل ساختمان وجود داشته باشد.
جلوگیری از انتشار دود:
پنجره‌ها باید به گونه‌ای نصب و درزگیری شوند که از انتشار دود به سایر قسمت‌های ساختمان جلوگیری کنند.
2. ایمنی در برابر سقوط:
ارتفاع نصب:
سازمان آتش‌نشانی ممکن است محدودیت‌هایی در مورد ارتفاع نصب پنجره‌ها، به‌ویژه در طبقات بالا، اعمال کند تا از سقوط افراد جلوگیری شود.
نرده‌های حفاظ:
در برخی موارد، نصب نرده‌های حفاظ برای پنجره‌ها الزامی است. این نرده‌ها باید دارای استحکام کافی و طراحی مناسب باشند تا از سقوط افراد جلوگیری کنند.
پنجره‌های بازشو:
برای حفظ و جلوگیری از سقوط شی، فرد و در ارتفاع نباید از پنجره بازشو استفاده شود. چرا که امکان وقوع خطراتی در پی خواهد داشت.
نکات مهم:
استانداردهای سازمان آتش‌نشانی ممکن است در شهرهای مختلف، متفاوت باشد. بنابراین، برای اطلاع دقیق از الزامات مربوطه، باید به سازمان آتش‌نشانی شهر خود مراجعه کنید.
همچنین سازمان آتش نشانی در خصوص فاصله پنجره از ساختمانهای مجاور و مشرف بودن پنجره ها ضوابطی دارد که برای اطلاع دقیق از آن باید به سازمان آتش نشانی شهر خود مراجعه کنید.
رعایت استانداردهای سازمان آتش‌نشانی در مورد پنجره‌ها، نقش مهمی در افزایش ایمنی ساختمان‌ها و کاهش خسارات ناشی از حریق و سایر حوادث دارد.
محل نصب قاب پنجره ها باید 20 سانت پایین تر از سقف باشد. یا براساس دستورالعمل سازمان آتش نشانی ساخته شوند.
پنجره های اتاق موتور خانه آسانسور باید با حفاظ های نرده ای به شکل شبکه های 2*2 پوشانده شود. یا براساس دستورالعمل سازمان آتش نشانی ساخته شوند.
استاندارد نصب پنجره های دو جداره و ضد حریق بر اساس شرایط آب و هوایی و جغرافیایی مناطق مختلف، فرق می کند.
نصب پنجره مطابق با استاندارد های سازمان آتش نشانی و شهرداری ها به فاصله ساختمان های از یکدیگر و موقعیت ساختمان ها بستگی دارد. این مساله شامل پنجره های داکت نورگیر ها هم می شود. به همین دلیل بهتر است که در این زمینه از مشاوران آتش نشانی کمک بگیرید تا تمامی استاندارد ها و شرایط به طور کامل رعایت شوند.
عوامل موثر بر استانداردهای شهرداری و آتش نشانی درباره پنجره دوجداره:
تغییرات دمایی
آلودگی‌های صوتی
ناهنجاری‌های محیطی که در آن منطقه وجود دارد
فشار‌هایی که ممکن است از بیرون به پنجره‌ها وارد شود مانند سرقت و شدت باد و
نور خورشید و زاویه تابیدن نور آن
برای اطلاعات دقیق‌تر و به‌روزتر، به منابع معتبر مانند سازمان ملی استاندارد ایران، سازمان آتش‌نشانی شهر خود، و وب‌سایت‌های NFPA و CEN مراجعه کنید.
××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××
*****************************************************
