انواع گازها در سیستم اطفا حریق گازی استفاده می‌شوند. در واقع سیستم اطفا حریق گازی از کاهش اکسیژن و سرد کردن آتش برای کنترل و مهار حریق استفاده می‌کند گازهایی که برای این سیستم‌ها استفاده می‌شود باید خطری برای سلامتی نداشته و موثر در خاموش کردن آتش باشد.

خاموش کردن حریق باید براساس ماده در حال سوختن انجام شود. از این رو بسیاری از مواقع استفاده از گازهایی مانند دی اکسید کربن، هیدروکربن ها و گاز هالوژن برای خاموش کردن حریق موثر است. این گازها هرچند که به اجسام موجود در محیط و خصوصا تجهیزات الکتریکی آسیب نمی رساند، اما ممکن است با کاهش میزان اکسیژن محیط باعث حس خفگی در افراد شود.
استفاده از کپسول های آتش نشانی حاوی گازهای خاموش کننده بسیار مرسوم است ولی جالب است بدانید که سیستم های اطفا حریق اتوماتیکی هم هستند که برای خاموش کردن آتش از انتشار این گازها استفاده می کنند. به این سیستم ها، سیستم اطفا حریق گازی گفته می شود.

تعریف سیستم اطفا حریق گازی

 

به سیستمی که از گازهای مختلف برای خاموش کردن حریق استفاده می‌کند، سیستم اطفاء حریق گازی گفته می‌شود. که مکانیزم آن با دیگر سیستم‌های اطفا حریق متفاوت است.
این سیستم‌ها بر اساس نوع مواد قابل اشتعال و حریق محتمل در محیط انتخاب می‌شوند و همچنین به دلیل آنکه به تجهیزات الکترونیکی موجود در محیط آسیب نمی‌زنند برای فضاهایی که سیستم‌های کنترل و حساس قرار دارند نصب می‌شوند.

 

کاربرد سیستم اطفا حریق گازی

 

این سیستم ها قابلیت استفاده در مراکز نگهداری آثار هنری، باستانی، تجهیزات مخابراتی و الکترونیکی، دارو ، اسناد ومدارک، اتاق سرور و همچنین انبار مایعات قابل اشتعال را دارند.

انواع گازها در سیستم اطفا حریق گازی

نوع گاز در سیستم‌های حریق گازی بسیار مهم می‌باشد زیرا هم نباید خورندگی داشته  و آسیب به اشیا موجود در محیط وارد کنند و هم نباید مسمومیت و مشکلات سلامتی ایجاد کنند.

هرچند که به دلیل استفاده از گاز خاموش کننده، اکسیژن محیط کم می‌شود؛ اما اولا این احساس ناخوشایند تنها برای چند لحظه خواهد بود و مشکلی برای سلامتی افراد نخواهد داشت و ثانیا این سیستم ها برای محیط‌ هایی که تهویه مناسب نداشته و بسته هستند توصیه نمی‌شود. هرچند سیستم های گاز ی امروزی برای محیط های بسته نیز طراحی شده اند.

عدم تخریب محیط زیست از معیارهای مهم انتخاب گاز برای سیستم اطفا حریق گازی می باشد.
 

کاربرد گاز آرگون در خاموش کننده های گازی

گاز آرگون، گازی بی‌اثر، بی‌رنگ، بی‌بو و غیر قابل اشتعال است که به دلیل این ویژگی‌ها، در خاموش‌کننده‌های گازی کاربرد دارد. این گاز با حذف اکسیژن از محیط آتش‌سوزی، باعث مهار و خاموش شدن آن می‌شود.

مزایای استفاده از آرگون در خاموش‌کننده‌های گازی:

 
• بی‌اثر بودن: آرگون با مواد دیگر واکنش شیمیایی نمی‌دهد و به همین دلیل، برای استفاده در محیط‌های حساس مانند اتاق‌های سرور و مراکز داده مناسب است.

 

• غیر سمی بودن: آرگون سمی نیست و برای انسان‌ها و محیط زیست بی‌خطر است.

 

• عدم ایجاد اثرات مخرب: آرگون پس از خاموش کردن آتش، هیچ‌گونه اثر مخربی بر جای نمی‌گذارد و به تجهیزات آسیب نمی‌رساند.

 

• قابلیت خاموش کردن آتش‌های کلاس A، B و C: آرگون می‌تواند انواع مختلف آتش‌سوزی‌ها را خاموش کند.

کاربردهای گاز آرگون در خاموش‌کننده‌های گازی:

 
• مراکز داده و اتاق‌های سرور: به دلیل حساسیت تجهیزات الکترونیکی به آب و مواد شیمیایی، استفاده از آرگون در این مکان‌ها بسیار رایج است.

 

• موزه‌ها و آرشیوها: آرگون برای خاموش کردن آتش در مکان‌هایی که آثار هنری و اسناد ارزشمند نگهداری می‌شوند، مناسب است.

 

• صنایع نفت و گاز: آرگون در سکوهای نفتی و سایر تاسیسات نفتی برای خاموش کردن آتش‌های ناشی از مواد قابل اشتعال استفاده می‌شود.

 

• صنایع الکترونیک: آرگون در کارخانجات تولید قطعات الکترونیکی برای خاموش کردن آتش‌های ناشی از تجهیزات الکتریکی استفاده می‌شود.

 

• مکان های دارای تجهیزات حساس: مکان هایی که در آن ها تجهیزات بسیار حساس و گران قیمت وجود دارد و استفاده از سایر خاموش کننده ها باعث تخریب آن ها میشود.

نکات مهم:

 
• استفاده از خاموش‌کننده‌های گازی آرگون باید توسط افراد متخصص و آموزش‌دیده انجام شود.

 

• پس از استفاده از خاموش‌کننده، تهویه مناسب محیط ضروری است.

 

• همیشه قبل از انجام هرگونه تست باید به استاندارد های تعیین شده در آن حوزه توجه کرد.

 

کاربرد گاز نیتروژن در خاموش کننده های اتش نشانی

 

گاز نیتروژن به دلایل مختلفی در خاموش‌کننده‌های آتش‌نشانی کاربرد دارد. در اینجا به برخی از مهم‌ترین کاربردهای آن اشاره می‌کنیم:

1. عامل فشار:

 
• در برخی از کپسول‌های آتش‌نشانی، نیتروژن به عنوان عامل فشار استفاده می‌شود. این گاز، ماده خاموش‌کننده را تحت فشار قرار می‌دهد تا در هنگام استفاده، به سرعت و با قدرت از کپسول خارج شود.

 

• این امر به ویژه در کپسول‌های پودری و آبی کاربرد دارد.

2. خاموش کردن آتش:

 
• نیتروژن گازی بی‌اثر است که با کاهش میزان اکسیژن در محیط آتش‌سوزی، باعث مهار و خاموش شدن آن می‌شود.

 

• این ویژگی، نیتروژن را برای خاموش کردن آتش‌های کلاس C (آتش‌سوزی‌های الکتریکی) مناسب می‌سازد.

 

• همچنین، نیتروژن در سیستم‌های اطفای حریق گازی (IG-100) به عنوان عامل اصلی خاموش‌کننده استفاده می‌شود.

3. مزایای استفاده از نیتروژن:

 
• بی‌اثر بودن: نیتروژن با مواد دیگر واکنش شیمیایی نمی‌دهد و به همین دلیل، برای استفاده در محیط‌های حساس مانند اتاق‌های سرور و مراکز داده مناسب است.

 

• غیر سمی بودن: نیتروژن سمی نیست و برای انسان‌ها و محیط زیست بی‌خطر است.

 

• عدم ایجاد اثرات مخرب: نیتروژن پس از خاموش کردن آتش، هیچ‌گونه اثر مخربی بر جای نمی‌گذارد و به تجهیزات آسیب نمی‌رساند.

 

• فراوانی: نیتروژن به طور طبیعی در جو زمین وجود دارد و به همین دلیل، در دسترس و مقرون به صرفه است.

4. کاربردهای خاص:

 
• مراکز داده و اتاق‌های سرور: به دلیل حساسیت تجهیزات الکترونیکی به آب و مواد شیمیایی، استفاده از نیتروژن در این مکان‌ها بسیار رایج است.

 

• صنایع الکترونیک: نیتروژن در کارخانجات تولید قطعات الکترونیکی برای خاموش کردن آتش‌های ناشی از تجهیزات الکتریکی استفاده می‌شود.

 

• مکان های دارای تجهیزات حساس: مکان هایی که در آن ها تجهیزات بسیار حساس و گران قیمت وجود دارد و استفاده از سایر خاموش کننده ها باعث تخریب آن ها میشود.

نکات مهم:

 
• استفاده از خاموش‌کننده‌های گازی نیتروژن باید توسط افراد متخصص و آموزش‌دیده انجام شود.

 

• پس از استفاده از خاموش‌کننده، تهویه مناسب محیط ضروری است.

 

• همیشه قبل از انجام هرگونه تست باید به استاندارد های تعیین شده در آن حوزه توجه کرد.

 

استفاده از دی اکسید کربن در سیستم اطفال حریق

گاز دی اکسید کربن، برخلاف مونوکسید کربن مسموم کننده نیست و در عین حال برای خاموش کردن حریق بسیار موثر است.

دی اکسید کربن طور گسترده در اطفاء حریق استفاده می‌شود و در تولید کپسول‌های آتش نشانی نیز کاربرد دارد روش خاموش کردن حریق این نوع سیستم‌ها کاهش اکسیژن رسانی به حریق می‌باشد اما می‌تواند برای افراد حاضر در محیط نیز موقتا مشکل تنفسی ایجاد کند.

نکته : گاز دی اکسید کربن در غلظت های بالا سمی است و باعث خفگی میشود.

ترکیبی از گازهای آر گون و نیتروژن

ترکیب گازهای آرگون و نیتروژن در صنایع مختلف کاربردهای متنوعی دارد. این ترکیب، به دلیل ویژگی‌های خاص هر دو گاز، مزایای متعددی را ارائه می‌دهد.

کاربردهای اصلی:

 
• جوشکاری:
   
  • یکی از رایج‌ترین کاربردهای این ترکیب، استفاده به عنوان گاز محافظ در جوشکاری است. این ترکیب، به ویژه در جوشکاری فلزات حساس مانند فولاد ضد زنگ و آلومینیوم، کاربرد دارد.

   

  • آرگون به عنوان گاز اصلی محافظ عمل می‌کند و نیتروژن، با افزودن پایداری به قوس الکتریکی و بهبود خواص مکانیکی جوش، به بهبود کیفیت جوش کمک می‌کند.

 

• صنایع الکترونیک:
   
  • در تولید قطعات الکترونیکی، این ترکیب برای ایجاد محیطی بی‌اثر و جلوگیری از اکسیداسیون استفاده می‌شود.

   

  • این امر به ویژه در تولید نیمه‌هادی‌ها و سایر قطعات حساس الکترونیکی اهمیت دارد.

 

• صنایع غذایی:
   
  • این ترکیب برای بسته‌بندی مواد غذایی و افزایش ماندگاری آن‌ها استفاده می‌شود.

   

  • با حذف اکسیژن از بسته‌بندی، از رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها جلوگیری می‌شود.

 

• سیستم‌های اطفاء حریق:
   
  • ترکیب گازهای آرگون و نیتروژن به عنوان سیستم های اطفاء حریق گازی استفاده می شود.

 

• صنایع روشنایی:
   
  • در برخی از لامپ ها و تجهیزات روشنایی مورد استفاده قرار می گیرد.

مزایای ترکیب آرگون و نیتروژن:

 
• بی‌اثر بودن: هر دو گاز آرگون و نیتروژن، بی‌اثر هستند و با مواد دیگر واکنش شیمیایی نمی‌دهند.

 

• غیر سمی بودن: این ترکیب، غیر سمی و برای انسان‌ها و محیط زیست بی‌خطر است.

 

• قابلیت تنظیم: نسبت آرگون و نیتروژن در این ترکیب، قابل تنظیم است و می‌توان آن را بر اساس نیازهای خاص هر کاربرد، تغییر داد.

نکات مهم:

 
• استفاده از این ترکیب، باید توسط افراد متخصص و آموزش‌دیده انجام شود.

 

• تهویه مناسب محیط، پس از استفاده از این ترکیب، ضروری است.

 

ترکیبی از گاز های آر گون، نیتروژن و دی اکسید کربن

 

ترکیب گازهای آرگون، نیتروژن و دی‌اکسید کربن (CO2) در خاموش‌کننده‌های آتش‌نشانی، به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد هر گاز، کاربردهای خاصی دارد. این ترکیب، با ایجاد یک محیط بی‌اثر و کاهش اکسیژن، به مهار و خاموش کردن آتش کمک می‌کند.

عملکرد ترکیب گازها:

 
• آرگون و نیتروژن:
   
  • این دو گاز، گازهای بی‌اثر هستند و با مواد دیگر واکنش شیمیایی نمی‌دهند.

   

  • آن‌ها با جایگزینی اکسیژن در محیط آتش‌سوزی، باعث کاهش میزان اکسیژن و در نتیجه، خاموش شدن آتش می‌شوند.

 

• دی‌اکسید کربن (CO2):
   
  • CO2 نیز با کاهش میزان اکسیژن و خنک کردن محیط آتش‌سوزی، به خاموش شدن آتش کمک می‌کند.

   

  • این گاز، به ویژه در خاموش کردن آتش‌های کلاس B (آتش‌سوزی‌های مایعات قابل اشتعال) و کلاس C (آتش‌سوزی‌های الکتریکی) مؤثر است.

مزایای استفاده از این ترکیب:

 
• خاموش کردن انواع آتش‌سوزی‌ها:
   
  • این ترکیب، می‌تواند انواع مختلف آتش‌سوزی‌ها، از جمله آتش‌سوزی‌های الکتریکی و مایعات قابل اشتعال را خاموش کند.

 

• ایمنی:
   
  • آرگون و نیتروژن، گازهای غیر سمی هستند و برای انسان‌ها و محیط زیست بی‌خطرند.

   

  • دی اکسید کربن نیز در غلظت های تعیین شده بی خطر است.

 

• عدم ایجاد اثرات مخرب:
   
  • این ترکیب، پس از خاموش کردن آتش، هیچ‌گونه اثر مخربی بر جای نمی‌گذارد و به تجهیزات آسیب نمی‌رساند.

کاربردهای خاص:

 
• مراکز داده و اتاق‌های سرور:
   
  • به دلیل حساسیت تجهیزات الکترونیکی به آب و مواد شیمیایی، استفاده از این ترکیب در این مکان‌ها بسیار رایج است.

 

• صنایع نفت و گاز:
   
  • این ترکیب در سکوهای نفتی و سایر تاسیسات نفتی برای خاموش کردن آتش‌های ناشی از مواد قابل اشتعال استفاده می‌شود.

 

• صنایع الکترونیک:
   
  • در کارخانجات تولید قطعات الکترونیکی برای خاموش کردن آتش‌های ناشی از تجهیزات الکتریکی استفاده می‌شود.

 

• مکان های دارای تجهیزات حساس:
   
  • مکان هایی که در آن ها تجهیزات بسیار حساس و گران قیمت وجود دارد و استفاده از سایر خاموش کننده ها باعث تخریب آن ها میشود.

کاربرد گازهای هالون در سیستم های اطفا حریق

 

گازهای هالون  در گذشته برای اطفا حریق استفاده می شده اما به دلیل تخریب لایه اوزون، استفاده از آن‌ها در سیستم‌های اطفای حریق گازی ممنوع شده است.

نکات مهم:

 
• استفاده از خاموش‌کننده‌های گازی حاوی این ترکیب، باید توسط افراد متخصص و آموزش‌دیده انجام شود.

 

• پس از استفاده از خاموش‌کننده، تهویه مناسب محیط ضروری است.

************************************************************************************